ఆర్థిక మాంద్యం, కోలుకోవడం రూపాలు - పరిచయం

అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాల కంటే అభివృద్ధి చెందిన దేశాలలో ఆర్థిక సంక్షోభాలు తరచూ సంభవిస్తుండేవి. వాటి దుష్ప్రభావాలు ఆయా దేశాలకే పరిమితమౌతుండేవి. ప్రపంచీకరణ విధానాల నేపథ్యంలో ఆర్థిక సంక్షోభ భారాలు వివిధ దేశాలపై పడటం అనివార్యమైంది. వీటితో ఆయా దేశాలలోని స్థూల దేశీయోత్పత్తి, ఉపాధి కల్పన, ఉత్పాదన తీవ్రంగా నష్టపోతున్నాయి. ఈ మధ్య సంభవించిన ప్రపంచ ఆర్థిక సంక్షోభ తదనంతర కాలంలో ఆర్థిక సంక్షోభాల గూర్చి అధ్యయనం, విశ్లేషణ చేసే వారి సంఖ్య గణనీయంగా పెరిగింది. ఇటీవల జరిగిన జి-20 శిఖరాగ్ర సమావేశాల్లో వివిధ దేశాల ఆర్థిక వ్యవస్థల మాంద్యం, కోలుకోవటాల స్థాయిలను చర్చించడం జరిగింది. సంక్షోభాల ప్రభావంగా స్టాక్‌ మార్కెట్లలో విజృంభణ, పతన ప్రక్రియలు తరచూ చోటుచేసుకుంటున్నాయి. ఆర్థిక వ్యవస్థలో మాంద్యం (రెసిషన్‌), కోలుకోవడం (రికవరీ)ల స్థాయిని వ్యక్త పరిచే పద్ధతులలో రేఖాచిత్ర వ్యక్తీకరణ ప్రముఖంగా ముందుకొచ్చింది. వీటి ఆధారంగా పరిష్కార మార్గాల అన్వేషణ కూడా జరుగుతుంది. రేఖా చిత్రాలుగా వ్యక్తికరింపబడుతున్న ఆర్థిక మాంద్య/కోలుకోవడంల స్థాయిలనుV, U,W,L రూపాలుగా వ్యక్తపరుస్తున్నారు. ఆయా స్థాయిలను ఆయా రూపాల పేర్లతో ఆర్థిక నిపుణులు పిలుస్తున్నారు. ప్రపంప ఆర్థిక సంక్షోభ తదనంతర కాలంలో వివిధ దేశాలలోని ఆర్థిక మాంద్యం/కోలుకోవడంల స్థాయిలను W- రూపం గల స్థాయిగా పిలుస్తున్నారు. ఇదే డబుల్‌ డిప్‌ రెసిషన్‌/రికవరీ లేదా తిరగబెట్టిన ఆర్థిక మాంద్యం/కోలుకోవడం నమూనాగా ప్రముఖంగా చర్చల్లో ఉంది.

ప్రాతిపదిక

ఒక ఆర్థిక వ్యవస్థలో ఒక దశలోని ఉపాధి కల్పన రేటు, స్థూల దేశీయోత్పత్తి రేటు, ఉత్పాదక రేటుల నికర విలువను గణాంకంగా రేఖా చిత్రంలోని నిలువు అక్షం పైన, కాల వ్యవధిని గణాంకంగా తీసుకొని అడ్డంగా ఉండే అక్షం పైన తీసుకొని రేఖా చిత్రాన్ని నిర్మిస్తున్నారు.

V - రూపం గల మాంద్యం/కోలుకోవడం నమూనా

ఈ నమూనాలో మాంద్య దశ మొదలై ఆర్థిక వృద్ధి గణాంకం ఉన్నత స్థాయి నుండి దిగువ స్థాయికి పడిపోతుంది. అంటే ఉపాధి కల్పన, స్థూల దేశీయోత్పత్తి, ఉత్పాదన కలిసికట్టుగా పతనమైనట్లు భావించాలి. ఈ పతన దశ ఒక స్థాయికి చేరిన తరువాత అదే స్థాయిలో అదే వేగంతో ఆర్థిక వ్యవస్థ కోలుకోవడం జరుగుతుంది. ఈ రకంగా మాంద్యంతో పతనమై, తిరిగి కోలుకొనే స్థితి రేఖా చిత్రం V రూపంలో ఉంటుంది. స్వల్పకాలంలో పతనమై ఆర్థికాభివృద్ధి స్వల్ప కాలంలో కోలుకొనే స్థితి ఇది. వస్తూత్పత్తి ప్రాధాన్యతగా కలిగిన పెట్టుబడిదారి ఆర్థిక వ్యవస్థలో ఇది సర్వ సామాన్యంగా ఉంటుంది.

U-రూపంలోని ఆర్థిక మాంద్యం/కోలుకోవడం నమూనా

V-రూప నమూనాలో కంటే U-రూప నమూనాలో ఆర్థిక వృద్ధి స్వల్ప కాలంలో పతనమై, నామమాత్రపు ఆర్థిక వృద్ధితో మాంద్యం దీర్ఘ కాలం కొనసాగి ఆ తరువాత కోలుకుంటుంది. ఆర్థిక నిపుణులు ఖ-రూప స్థాయిని ''స్నానాల తొట్టి''తో పోల్చారు. దీనిలో దిగిన వ్యక్తిలా ఆర్థిక వ్యవస్థ కూడా ఈ నమూనాలో నుంచి అంత తొందరగా బయటపడలేదని వాళ్ళు అభిప్రాయ పడుతున్నారు.

1972-1977ల మధ్య కాలంలోని మొదటి చమురు సంక్షోభం నేపథ్యంలో ప్రపంచ వ్యాప్తంగా ధరలు అమితంగా పెరిగాయి. కార్మికవర్గ ఉపాధిపై, వేతనాలపై తీవ్రమైన కోతలు విధించారు. దీని కారణంగా ప్రజల కొనుగోలు శక్తి భారీగా పడిపోయింది. సరుకుల కుప్పలు పేరుకుపోయాయి. పరిశ్రమలు మూతపడ్డాయి. నిరుద్యోగం పెరిగి, ఉత్పాదకత తగ్గిన కారణంగా అనేక దేశాలలో ఏర్పడ్డ సంక్షోభ పరిస్థితిని U-రూప నమూనాతో పోలుస్తున్నారు. ఈ కాలంలో అధిక ధరలు, మాంద్యం కలసి ఆర్థిక వ్యవస్థలను దీర్ఘ కాలంగా బాధించాయి. పాలక వర్గాలు ఈ సంక్షోభం నుండి బయటపడటానికి బలప్రయోగాన్ని ఉపయోగించారు. భారతదేశంలో ఈ కాలంలోనే అత్యవసర స్థితి విధించబడింది. మానవ హక్కుల్ని కాలరాశారు.

W-రూపం గల మాంద్యం/కోలుకోవడం నమూనా

దీన్నే డబుల్‌ డిప్‌ రెసిషన్‌/రికవరీ నమూనా లేదా తిరగబెట్టిన మాంద్యం/కోలుకోవడం నమూనాగా పిలుస్తారు. V-రూపం గల నమూనాలో స్వల్ప కాలంలో ఆర్థిక వృద్ధి పతనమై, అదే కాలంలో తిరిగి కోలుకొంటుంది. కానీ w-రూపం గల నమూనాలో స్వల్ప కాలంలో పతనమై తిరిగి కోలుకున్న ఆర్థిక వృద్ధి మళ్ళీ పతనమై తిరిగి కొంత కాలానికి కోలుకుంటుంది. అంటే ఈ స్థాయిలో ఆర్థిక వృద్ధి పతనం రెండు సార్లు వెంట వెంటనే జరుగుతుంది. ఇది చాలా ప్రమాదకర స్థితి. ఈ స్థితిలో నిరుద్యోగ రేటు తీవ్రంగా పెరగటం, ఉత్పాదకత భారీగా తగ్గి పోవడం, స్థూల దేశీయోత్పత్తి గణనీయంగా పడిపోవడంతో ఆర్థిక వ్యవస్థ మహా మాంద్య స్థితికి నెట్టబడే అవకాశాలు ఎక్కువగా ఉంటాయి.

ఆర్థిక వృద్ధికి పటిష్టమైన మౌళిక చర్యలు చేపట్టకుండా ఆర్థిక మాంద్యాన్ని కేవలం ఉద్దీపన పథకాలతో పరిష్కరించాలనుకుంటే ఏర్పడే స్థితి ఇది. ఉద్దీపనలతో మాంద్య తీవ్రత తాత్కాలికంగా తగ్గుతూనే ద్రవ్యోల్భణం పెరుగుతుంది. ద్రవ్యోల్భణాన్ని తగ్గించటానికి వడ్డీ రేట్లను పెంచడం, కార్మిక వర్గ వేతనాలు తగ్గించడం లాంటి చర్యలు కొనుగోలు శక్తిని తగ్గించి మార్కెట్లో సరుకుల గిరాకీని తగ్గిస్తాయి. ఇది మళ్ళీ సంక్షోభానికి దారితీస్తుంది. ప్రపంచ ఆర్థిక సంక్షోభ తదనంతర కాలంలో అమెరికా, యూరప్‌ తదితర దేశాలు ఎదుర్కొంటున్న సంకట స్థితి ఇదే. భారత దేశంలో రిజర్వ్‌ బ్యాంకు సంక్షోభ నివారణ చర్యలతో ఈ స్థితి రావచ్చునని ఆందోళన పడింది. ప్రపంచ ఆర్థిక వ్యవస్థలలో అమెరికాలో నిరుద్యోగ రేటు పెరగటం, వృద్ధి రేటు పెరగక పోవటం, అదే సందర్భంలో బ్యాంక్‌ ఆఫ్‌ ఇంగ్లాండ్‌ బ్రిటన్‌ మాంద్యానికి చేరువులో ఉన్నదని ప్రకటించడం లాంటివి w-రూప నమూనా లక్షణాలే.

L-రూపం గల మాంద్యం/కోలుకోవడం నమూనా

L-రూపం గల ఆర్థిక వ్యవస్థలోని వృద్ధి రేటు స్వల్ప కాలంలో పతనమై, మాంద్యం సుధీర్ఘ కాలం కొనసాగుతుంది. కోలుకొనే అవకాశాలు అంచనాలలో ఉండవు. ఈ కాలంలో ఆర్థిక వృద్ధి చాలా స్వల్పంగా ఉంటుంది. ఈ స్థితి ఆర్థిక వ్యవస్థకు తీవ్రమైన ప్రమాదకర పరిస్థితిగా చెప్తున్నారు. ఈ స్థితిని మహా మాంద్యంగా కూడా వర్ణిస్తారు.

రెండవ ప్రపంచ యుద్ధానంతర కాలం నుండి జపాన్‌ ఆర్థిక వ్యవస్థ పటిష్టంగా బలపడింది. 1980ల చివరిలో జపాన్‌లో ఆస్థుల ధరల బుడగ పగలడంతో ప్రతి ద్రవ్యోల్భణంతో ఆర్థిక వ్యవస్థ కుప్పకూలింది. అనేక సంవత్సరాలుగా పూర్వ స్థితికి చేరుకోలేక పోయింది. దీన్నే ''పోగొట్టుకున్న దశకం''గా కూడా ఆర్థిక వేత్తలు పేర్కొంటున్నారు. ఈ స్థాయిని ూ-రూపం గల మాంద్యం/కోలుకోవడం నమూనాగా పరిగణిస్తున్నారు. U-రూపంలో,W-రూపాలలోని ఆర్థిక వ్యవస్థలుL-రూపం గల నమూనాలుగా మారే అవకాశాలు ద్రవ్య పెట్టుబడి ప్రాధాన్యత గల పెట్టుబడి దారీ వ్యవస్థలో అత్యధికంగా ఉంటాయి

.

ముగింపు

ఆర్థిక సంక్షోభానికి ఆర్థికపరమైన పరిష్కారాలు కావాలనుకొనే ప్రపంచ అధినేతలు ఉద్దీపన పథకాలు, ద్రవ్య విధాన చర్యల (మానిటరీ మెజర్స్‌)తోనే పరిమితమౌతున్నారు. ఈ చర్యలు సంక్షోభ సమస్యల్ని పరిష్కరించకుండా, నూతన సంక్షోభాల్ని సృష్టిస్తున్నాయి. అందుకోసం ఆర్థిక సంక్షోభ శాశ్వత పరిష్కారానికి రాజకీయ పరిష్కారం అనివార్యమైంది. వస్తూత్పత్తి రంగానికి ప్రాధాన్యతనిస్తూ ఉత్పాదనను పెంచే మార్గాలను అన్వేషించి అమలు చేయాలి. వినియోగంలోనికి రాని మానవ శ్రమ శక్తి, ఉత్పాదక శక్తి పూర్తి వినియోగానికి తగిన చర్యలు తీసుకోవాలి. ద్రవ్య పెట్టుబడి, ఆర్థికాభివృద్ధికి సహాయకారి కావాలి. కానీ అది ఆర్థిక వ్యవస్థను శాసించకూడదు. అప్పుడే సంక్షోభాల ప్రళయాల నుండి సామాన్య ప్రజానీకం, వివిధ దేశాలు కాపాడబడతాయి.